Txalaparta ezkutuan izan da orain gutxi arte askorentzat, baina, gaur egun, euskal kulturan oso zabalduta dagoen musika eta soinu-tresna da. Urte gutxitan zehar, lau hamarkadetan, tradizio ezezaguna izatetik gure musika nortasunaren sinboloetako bat izatera pasa da, eta gazteak nahiz zaharrak harrapatu ditu, herrietakoak nahiz hirietakoak, tradizioaren kulturaren jarraitzaileak nahiz abangoardiarenak. XX. mendearen hasieran gure tradiziozko kulturaren azterketan aurrerapauso handiak eman ziren, eta musika herrikoiari buruz asko idatzi zen; hala ere, gutxi ikertu zen tresna edo ohitura den txalapartari buruz. Maiz, inguruko testuetan (sagardoari buruzko edo ezkontzei buruzko ikerketetan) topatzen da aipamenik txalapartaren gainean, baina gutxitan hartzen da musika-tresnatzat. Horrela, Aita Donostiaren Instrumentos populares del pueblo vasco (1952) lanean, toberak eta txalaparta zeharka baino ez dira aipatzen. Hirurogeita hamargarren hamarkadatik aurrera aldaketa handia ema